Nazwa miejscowości pochodzi od imienia demona górniczego zwanego Szalejem lub Szalejem. Od czasów najdawniejszych wydobywa się na terenie osady: rudy żelaza i metali, istnieje tam w związku z tym mnóstwo szybów kopalnianych (Kopalnie: Wilhelmina, Otto, Szarlej, Nowa Helena). Kopalnia Nowa Helena posiada cztery głębokości wydobycia do 100 metrów w głąb ziemi. Na terenie miejscowości istnieje również w tamtych czasach fabryka maszyn i kotłów Wawera, fabryka wyrobów korkowych Muller oraz zakłady mechaniczne Schramma.
Z końcem XIX wieku w Szarleju powstaje Związek Wzajemnej Pomocy Chrześcijańskiej Robotników Górnego Śląska. W 1896 roku miejscowość należy do Niemieckich Piekar, ale już wkrótce staje się gminą w powiecie bytomskim. W 1912 roku buduje się tu szpital za sprawą spółki Bracka, zwany później "amerykańskim".
W Szarleju powstaje również biblioteka, którą opiekuje się Paweł Celnik. Mieszkańcy w czasie powstań biorą udział w walkach i plebiscycie. Od 1922 roku Szarlej znajduje się w granicach powiatu świętochłowickiego. W roku 1934 zostaje przyłączony do Piekar Wielkich, które zmieniają nazwę na Piekary Śląskie (1935r.)
Czas II wojny światowej to działalność batalionu powstańczego w liczbie 200 osób pod dowództwem Jana Barona.
Obecnie Szarlej jest siedzibą Urzędu Miasta, Urzędu Skarbowego, Liceum Ogólnokształcącego oraz Radia Piekary.
Kościół w Szaleju został zaprojektowany przez słynnego architekta Zygmunta Gawlika z Krakowa.
Ciekawostki:
- Niegdyś przy ulicy Bytomskiej mieścił się Urząd Celny na początku XX wieku.
- Na terenie Szarleja w czasach świetności Rzymu - istniała osada.